Ασχολούμαι με τη φιλοσοφία, την ψυχολογία και την κοινωνιολογία από δεκατριών ετών. Οι βιβλιοθηκονόμοι στη Δημοτική Βιβλιοθήκης της Λάρισας είχαν τοσο εντυπωσιαστεί από το πάθος της παρέας μας για μελέτη, ώστε εν τέλει μας άφηναν να εισερχόμαστε στο “άβατο” τους και να επιλέγουμε απευθείας τα βιβλία, αντί από τις καρτέλες όπως οι υπόλοιποι.

Γιατί σου αρέσει τόσο πολύ;

Η φιλοσοφία όπως και η μουσική είναι κλάδος των μαθηματικών. Είναι κάτι πολύ στερεό και συγκροτημένο, υπόκειται σε νόμους και κανόνες και οδηγεί στην αποκάλυψη και κατανόηση των νόμων του σύμπαντος. Επίσης στη φιλοσοφία είναι σημαντικό να εφαρμόζουμε τα θεωρήματά μας στον καθημερινό βίο. Η φιλοσοφία δεν είναι “γνωμολογία” ούτε αναμάσημα ιδεών και θέσεων άλλων φιλοσόφων. Είναι ο ελληνικός τρόπος αναζήτησης της αλήθειας, ο οποίος δόμησε και πρόσφερε στην ανθρωπότητα σημαντικές έννοιες όπως η δημοκρατία, ο αθλητισμός, η επιστήμη, η λογική κα. Μέσω της Φιλοσοφίας και διά του λογισμού ανυψώνεται ο άνθρωπος μα και η ανθρωπότητα ολάκερη. Το ίδιο συμβαίνει και με την τέχνη του πολέμου, η οποία είναι η άλλη μεγάλη μου αγάπη.

Ήμουν παιδί με έμφυτη περιέργεια. Ο πατέρας μου είχε δύο μεγάλες βιβλιοθήκες, οι οποίες ήταν για μένα το πρώτο παράθυρο προς τη γνώση. Προτού ακόμη μάθω να διαβάζω τα είχα ξεφυλλίσει όλα. Είχα ως πρότυπο τον πατέρα μου ο οποίος ήταν φιλομαθής, σεμνός και απλός. Εξαιτίας της εργασίας του ταξίδευε συνέχεια εντός και ενίοτε εκτός της Ελλάδας, κι όταν επέστρεφε έφερνε πολλά και παράξενα για εμάς δώρα και συγχρόνως μοιραζόταν μαζί μας τις εμπειρίες του. Μας παρότρυνε, εμένα τον αδελφό και την αδελφή μου, να ασχοληθούμε με τον αθλητισμό, το διάβασμα, το φιλοτελισμό και μας διεύρυνε τον πνευματικό ορίζοντα με ταξίδια, εκδρομές και επισκέψεις σε μουσεία και αξιοθέατα. Η μητέρα μου αντίστοιχα μας φρόντιζε με κάθε τρόπο. Έπαιζε μαζί μας, οργάνωνε το διάβασμα, μας προέτρεψε να ασχοληθούμε με την μουσική, πρόσεχε τη διατροφή μας ώστε να είναι απλή και θρεπτική. Φαντάσου ότι ποτέ δεν είδαμε στο ψυγείο αλλαντικά, μαργαρίνη, παχυντικά και γενικότερα “ψεύτικα” τρόφιμα. Συγκαταλέγω τον εαυτό μου και τα αδέλφια μου στους τυχερούς, διότι μεγαλώσαμε με αγάπη, σεβασμό και όρια.

Επομένως από μικρός καλλιέργησες την αντίληψη ότι σώμα και πνεύμα πάνε μαζί;

Ναι, η παραίνεση του Ιουβενάλη “νους υγιής εν σώματι υγιή” αποτελεί για μένα στάση ζωής την οποία έμαθα από παιδί. Το ίδιο θέλω να εμφυσήσω και στους εκπαιδευόμενους μου. Πολλά προβλήματα των ανθρώπων προέρχονται από ακινησία στο σώμα και τα υπόλοιπα από τον ανασφαλή νου. Χρειάζεται απλώς να κινηθούμε, να ξεπαγώσουμε και η ζωή μας θα ευροήσει.

Η ματιά μου είναι βαθιά επηρεασμένη από την φιλοσοφία του Πλάτωνα και από την Ορθόδοξη Παράδοση. Η προσωπική μου θεώρηση είναι ότι τα πάντα είναι ένα, κι αυτό το ένα στο δικό μας επίπεδο είναι τριμερές. Υπάρχει το πνεύμα και το σώμα αλλά και ένας ενδιάμεσος συνδετικός κρίκος που είναι η καρδιά. Ο Πλάτων μίλησε για το τριμερές της ψυχής: Λογιστικόν, Θυμοειδές κι Επιθυμητικόν. Αντίστοιχα στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση, έχουμε την Αγία Τριάδα: ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιο Πνεύμα.

Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που λες στους μαθητές σου;

Αρχικά, ότι είναι σημαντικό να τιμήσουμε και να φροντίσουμε το σώμα μας. Αυτό είναι η βάση μας και το μέσο σύνδεσης της ψυχής μας, του εσωτερικού μας κόσμου, με την ύλη, τον εξωτερικό κόσμο. Κατόπιν, να τιμήσουμε και να μάθουμε να αφουγκραζόμαστε την πυξίδα της ζωής μας, την καρδιά μας. Τέλος να θέσουμε ηνία στον μέγα αναλυτή, άλλοτε τρανό σύμβουλο κι άλλοτε μέγα δυνάστη, τη διάνοια. Αν θέλουμε να εξελιχθούμε χρειάζεται να τα αγαπήσουμε και να τα οριοθετήσουμε.

Αρχικά, σπούδασα με υποτροφία Διοίκηση Επιχειρήσεων και κατόπιν “φοίτησα” στο μεγάλο σχολείο του Ελληνικού Στρατού, υπηρετώντας τη θητεία μου στις Δυνάμεις Πεζοναυτών. Εκεί έμαθα, στην πράξη, και κατανόησα βαθύτερα την τέχνη του πολέμου και την αξία της ηγεσίας.

Κατόπιν, κάθισα εκ νέου στα θρανία και απέκτησα το πτυχίο της Ψυχολογίας. Θέλοντας να κατανοήσω βαθύτερα την ύπαρξή μου παρακολούθησα μαθήματα Σωματικής Ψυχοθεραπείας στο Κέντρο Β. Ράιχ, ενώ ταυτόχρονα ξεκίνησα την προσωπική μου ψυχοθεραπευτική ανάλυση με τον Παναγιώτη Σταμπόλη, η οποία διήρκησε έξι περίπου χρόνια.

Σε εκείνη την φάση ανακάλυψα την Βιοανάδραση και ταξίδεψα μέχρι την Τσεχία όπου και έλαβα την πιστοποίηση ως Εκπαιδευτής Νευροανάδρασης. Έμαθα πολλά σχετικά με την αναβάθμιση του εγκεφάλου και δύο βασικές ικανότητές του: την εστίαση της προσοχής και τη βαθιά χαλάρωση.

Όταν έμαθα για την ύπαρξη του Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού (NLP), ενθουσιάστηκα και με την πρώτη ευκαιρία εκπαιδεύτηκα και έλαβα την πιστοποίηση σε αυτόν στο Λονδίνο.
Ήταν τόσος ο ζήλος και η χαρά μου να εμβαθύνω σε αυτόν, ώστε όταν επέστρεψα στην Ελλάδα επανέλαβα την εκπαίδευση για ένα χρόνο με τον Νικ. Βαγιακάκο. Επιτέλους, είχα ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό εργαλείο, το οποίο με συναρπάζει μέχρι σήμερα, κι έχει προσφέρει εκπληκτικά αποτελέσματα σε εμένα και τους εκπαιδευόμενούς μου.

Το τελευταίο κομμάτι του παζλ της βασικής μου εκπαίδευσης το ανακάλυψα τον Δεκέμβριο του 2003, όταν ήρθα σε επαφή με το Ινστιτούτο HeartMath. Έγινα μέλος το 2004 και αργότερα έλαβα την πιστοποίηση αρχικά του Θεραπευτή και κατόπιν του Εκπαιδευτή (HeartMath Certified Trainer & Clinician). Μάλιστα, πρόσφατα έλαβα και την πιστοποίηση στο Πρόγραμμα Αντιμετώπισης Τραύματος του HeartMath με τίτλο «The Resilient Heart: Trauma-Sensitive».

Ενώ συνεχώς ανέπτυσσα τις σωματικές και διανοητικές μου ικανότητες, όταν ήρθα σε επαφή με το ΗeartMath συνειδητοποίησα ότι είχα υποτιμήσει τα συναισθήματά μου. Αυτό κυριολεκτικά άλλαξε τη ζωή μου. Πριν γνωρίσω το HearthMath ήμουν διαφορετικός. Ημουν και εγώ όπως οι περισσότεροι άντρες, θιασώτης του ορθολογισμού, της λογικής, της υπεροχής έναντι των άλλων, κι όλων αυτών που συμβολίζει το ξίφος και η Τέχνη του Πολέμου. Όταν παρέλαβα το εκπαιδευτικό υλικό του HeartMath, ανάμεσα σε αυτό και τη συσκευή Ηλεκτροκαρδιακής Βιοανάδρασης, και άρχισα να εξασκούμαι συστηματικά, κατανόησα τη δεσπόζουσα θέση της καρδιάς στην ευτυχία και την επιτυχία.

To Heartmath είναι ένα πρωτοποριακό Ινστιτούτο, το οποίο ιδρύθηκε το 1991 στις ΗΠΑ, με σκοπό να προσφέρει στην ανθρωπότητα έναν απλό τρόπο σύνδεσης με την καρδιά, δηλαδή με αυτό που πραγματικά είμαστε. Δημιούργησε μία αποτελεσματική μεθοδολογία, η οποία βασίζεται σε μεγάλη έρευνα και είναι απόλυτα επιστημονική. Έχει εφαρμοστεί σε φορείς, εταιρείες και ιδρύματα όπως η NASA, η Boeing, η Hewlett Packard, το Stanford Medical και Stanford Business School, η Παγκόσμια Τράπεζα. Είναι χαρακτηριστικό, ότι η Ολλανδική Αστυνομική Διεύθυνση έχει ήδη εκπαιδεύσει 55.000 αστυνομικούς και παρομοίως έχουν εκπαιδευτεί χιλιάδες στελέχη του Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Το HeartMath έχει προσφέρει στην ανθρωπότητα μία απλή και αποτελεσματική μεθοδολογία. Πρόκειται για σύνολο θεωρημάτων και τεχνικών, το οποίο μας καθιστά ικανούς να διαχειριζόμαστε τα συναισθήματά μας, και ιδίως το στρες. Μας ωθεί να φροντίζουμε την καρδιά μας και να καλλιεργούμε φωτεινά συναισθήματα όπως η ευγνωμοσύνη, η συμπόνια και η εκτίμηση. Επίσης, αυτή η μεθοδολογία μας προτρέπει να αναβαθμίζουμε το επίπεδο επικοινωνίας με τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας και να εμπιστευόμαστε τη διαίσθησή μας.

Πρόκειται για επιστημονική μεθοδολογία, εξαιρετικά αποτελεσματική, και μάλιστα με απολύτως μετρήσιμα και αποδεδειγμένα αποτελέσματα. Ο εκπαιδευόμενος σημειώνει, σε σύντομο χρονικό διάστημα, πρόοδο. Τα αποτελέσματα είναι απτά και αντιληπτά, αρχικά στην ψυχική διάθεση και σταδιακά στη σωματική του κατάσταση. Αυτό επαληθεύεται από την ειδική συσκευή καρδιακής βιοανάδρασης, η οποία εμφανίζει τέσσερις διαφορετικές καρδιακές παραμέτρους: τον παλμό, την Μεταβλητότητα του Καρδιακού Ρυθμού (HRV), τον δείκτη καρδιακής συνεκτικότητας και το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα του καρδιακού παλμού. Τέλος, και μάλιστα για κάποιους αποτελεί την ειδοποιό διαφορά αυτής τη μεθοδολογίας, οι τεχνικές του HeartMath είναι ιδιαίτερα χρήσιμες και μπορούν να λειτουργήσουν ακόμα και την ώρα της δράσης, της ανησυχίας, όταν κάτι δεν πάει καλά και χρειαζόμαστε βοήθεια

Το ευχάριστο είναι ότι όντως, μπορούμε να εκπαιδεύσουμε την καρδιά μας. Αυτό δύναται να συμβεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, με τρόπο ευχάριστο κι απλό. Ο σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να αλλάξει “το τραγούδι της καρδιάς μας” κι αντί να είναι στενάχωρο κι απαισιόδοξο να μεταμορφωθεί σε χαρούμενο και αισιόδοξο. Οι μελέτες και η κλινική πείρα, μας δείχνουν ότι υπάρχουν τριών λογιών τραγούδια: τα ευχάριστα, τα δυσάρεστα και τα αδιάφορα. Το τραγούδι της καρδιάς είναι πολύ σημαντικό γιατί ηχεί στην ψυχή και το σώμα μας. Έχει αντίκτυπο σε αυτούς που αγαπάμε και σε κάθε αισθανόμενο ον με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή. Έχουμε μάθει έως τώρα να δίνουμε αξία στον εγκέφαλο και να θεωρούμε ότι όλα ελέγχονται από αυτόν. Θεωρούμε ότι η καρδιά απλώς είναι η αντλία του αίματος, αυτό όμως είναι μόνο μία από τις λειτουργίες της. Η καρδιά είναι κάτι πολύ ξεχωριστό.

Δηλαδή η καρδιά δεν είναι ένα όργανο όπως όλα τα άλλα;

Όλα τα όργανα είναι ιδιαίτερα, η καρδιά όμως είναι «ο μαέστρος της ορχήστρας». Αυτή δίνει το ρυθμό σε ολόκληρο τον οργανισμό μας. Σχετικά πρόσφατες επιστημονικές εργασίες έδειξαν ότι η καρδιά, πέρα από την κυκλοφορία του αίματος, παράγει ορμόνες και νευροδιαβιβαστές, και έχει δικό της νευρικό δίκτυο με το οποίο αισθάνεται και «σκέπτεται» ανεξάρτητα από τον εγκέφαλο.

Ακούγεται πολύ συναρπαστικό.

Η καρδιά μας παράγει το ισχυρότερο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο του ανθρωπίνου σώματος. Εκτείνεται ένα μέτρο περιμετρικά, είναι 60 φορές μεγαλύτερο σε εύρος και 5.000 φορές ισχυρότερο από εκείνο του εγκεφάλου. Έτσι, είτε χαιρόμαστε, είτε θυμώνουμε, ή στεναχωριόμαστε, πρώτα το βιώνουμε εμείς και κατόπιν οι άνθρωποι γύρω μας καθώς και κάθε ον με το οποίο αλληλεπιδρούμε! Γι΄αυτό και η Χριστική προσταγή να αγαπάμε τον πλησίον όπως τον εαυτό μας, αποτελεί την απλούστερη και ουσιαστικότερη εργασία μας. Με άλλα λόγια, το εσωτερικό μας τραγούδι, ακτινοβολεί πρώτα σε εμάς κι έπειτα στο περιβάλλον. Είναι η σημαντικότερη συνεισφορά μας στην ανθρωπότητα.

Τα δύο βασικά στοιχεία του πολεμιστή είναι η γενναία καρδιά και η προσεκτική δράση. Όσον αφορά την καρδιά, εκεί εδρεύει η καλοσύνη, η συμπόνια και η ευγνωμοσύνη και φυσικά εκεί εδρεύει η ανδρεία και η λεβεντιά. Όσον αφορά την καθαρή σκέψη θα αναφέρω δύο ρητά. Το ένα αναφέρεται στο βιβλίο «Ο Δρόμος του Ειρηνικού Πολεμιστή» και λέει ότι «ο πολεμιστής δρά, ο ανόητος αντιδρά». Το άλλο προέρχεται από την παράδοση του Κούνγκ Φού και προτρέπει τον πολεμιστή να είναι «επικίνδυνος σαν τίγρης, προσεκτικός σαν παρθένα». Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρουμε ξανά την τριμερή θεώρηση της ζωής: όταν η φλογερή καρδιά συνδυάζεται με σώμα γυμνασμένο και με νου ακλόνητο, τότε ο πολεμιστής είναι ολοκληρωμένος. Φυσικά, αν και αυτός ο συνδυασμός είναι σημαντικός σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, στον πολεμιστή είναι απαραίτητη συνθήκη.

Σου ταιριάζει η μαχητική ιδιοσυγκρασία των Κρητών;

Είμαι θαυμαστής της έντονης φύσης και φυσικά της μαχητικής ιδιοσυγκρασίας των Κρητών. Μου αρέσουν πολλά χαρακτηριστικά τους, όπως η ειλικρίνεια, η αυθεντικότητα και ο δυναμισμός. Μάλιστα, αυτός ο δυναμισμός ξεχειλίζει σε κάθε τους δραστηριότητα. Από τον τρόπο που γλεντούν και χορεύουν, μέχρι τα υπέροχα φαγητά και ποτά τους.
Ύστερα από είκοσι χρόνια παραμονής στην Αθήνα, επιλέξαμε να μετακομίσουμε στη γενέτειρα της γυναίκας μου, έτσι ώστε να απολαύσουμε τα οφέλη της επαρχιακής ζωής και να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας σε φυσικότερο και ασφαλέστερο περιβάλλον.

Όποιος έρχεται σε εμένα μαθαίνει πόσο σημαντικό είναι να είμαστε χαρούμενοι, ισορροπημένοι και λειτουργικοί στη ζωή μας. Την ανάγκη να εναρμονίζουμε την αρσενική και τη θηλυκή μας πλευρά και την αξία να συμφιλιωνόμαστε με τη ζωή. Με άλλα λόγια, να δεχόμαστε, είτε συναινούμε είτε όχι, τον εαυτό και τους συνανθρώπους μας κι εν γένει τα φαινόμενα της ζωής.

Ακόμη, πόσο απαραίτητο είναι να δεχόμαστε και να φωτίζουμε τη σκιά μας, την ανεξερεύνητη πλευρά του εαυτού μας, στην οποία υπάρχει θυμός, πόνος, φόβος κα, υπάρχει όμως και δύναμη.

Τέλος, τονίζω συνεχώς την υπεύθυνη στάση στη ζωή, απαραίτητη προϋπόθεση για να μεταμορφώσουμε εμάς και να μεταμορφωθεί έτσι η κοινωνία μας. Αυτή η στάση αποδίδεται με τη φράση “αναλαμβάνω τον εαυτό μου με αγάπη και γνώση”.

Τα προγράμματά ξεκινούν από δύο αφετηρίες και στοχεύουν προς την ευτυχία και την επιτυχία. Η πρώτη αφετηρία είναι η καρδιά. Εκτός από τη μέθοδο του HeartMath, δημιούργησα δύο εκπαιδευτικά και βιωματικά προγράμματα, τα οποία εμπνέονται από τη σοφία της παράδοσης, πλαισιώνονται από το απαραίτητο θεωρητικό υπόβαθρο και παρέχουν δοκιμασμένες επιστημονικές τεχνικές.

Το πρώτο ονομάζεται «To Μονοπάτι της Καρδιάς» και αποσκοπεί στη συνειδητή επανένωση με την καρδιά μας. Με απλά λόγια, υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας να βιώνει τη ζωή μέσα από τα μάτια ενός μικρού παιδιού: να βιώνουμε και να ακτινοβολούμε χαρά.

Το επόμενο, ονομάζεται «Η Τέχνη της Συμφιλίωσης» και αποσκοπεί στην απελευθέρωση των εσωτερικών συγκρούσεων και το γεφύρωμα των ρηγμάτων στις διαπροσωπικές μας σχέσεις. Με απλά λόγια, μαθαίνουμε να ανοίγουμε την καρδιά μας και να δεχόμαστε όλο και περισσότερο, αρχικά εμάς, κατόπιν τους συνανθρώπους μας, ιδιαίτερα τα λόγια και τις πράξεις τους, και οτιδήποτε άλλο εμφανίζεται στη ζωή μας.

Η δεύτερη αφετηρία είναι η Διάνοιά μας και το αντίστοιχο πρόγραμμα ονομάζεται «Ο Δρόμος της Διανοίας: Λογική, Διαλεκτική και Νευρογλωσσικός Προγραμματισμός». Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε ποτέ διδαχθεί πώς να διαχειριζόμαστε τις διανοητικές και συναισθηματικές μας διεργασίες, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την επιτυχία και την ευτυχία στη ζωή μας. Με βάση την Ψυχολογία, τη Λογική και τη Διαλεκτική, και σε συνδυασμό με θεωρήματα και τεχνικές του Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού (NLP), καθώς και άλλων προσεγγίσεων, αποτελεί ένα πρόγραμμα ικανό να μεταμορφώσει τη ζωή του εκπαιδευόμενου. Αν και το έχω ήδη διδάξει σε 41 εννεάμηνες ομάδες, εξακολουθώ να είμαι “ερωτευμένος” μαζί του και φροντίζω κάθε χρόνο να το αναβαθμίζω.

Το 2003, ξεκίνησα να παρέχω επίσημα τις υπηρεσίες μου και το 2007 δημιούργησα το «Εργαστήριον Ψυχοφυσιολογικής Εκπαιδεύσεως» με έδρα την Αθήνα. Το 2014 μετακόμισα στο Ηράκλειο και πλέον προσφέρω τις υπηρεσίες μου, τα σεμινάρια και τις ατομικές συνεδρίες, και στην Αθήνα και στην Κρήτη. Επίσης, σεμινάρια έχουν διεξαχθεί στη Θεσσαλονίκη, στο Ρέθυμνο και στο Βόλο. Από το 2020, με αφορμή την έκτακτη υγειονομική συνθήκη, ξεκίνησαν τα σε ζωντανή σύνδεση διαδικτυακά μαθήματα (webinars) και συνεδρίες, και πλέον προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας σε όλον τον κόσμο.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφέρω ότι, όταν επέστρεψα από την εκπαίδευση μου ως HeartMath Trainer από τις ΗΠΑ, αποφάσισα να δώσω μεγαλύτερη έμφαση στην καρδιά και τα συναισθήματα. Αυτήν την νέα κίνηση ανάπτυξης των εγκάρδιων προγραμμάτων μας, των δικών μου καθώς και των συνεργατών μου, την ονομάτισα η «Παιδεία της Καρδιάς», στα αγγλικά «Heartpaedia». Σε συνεργασία με ιδιαίτερους και έμπειρους εισηγητές και με την επαγγελματική υποστήριξη των συνεργατών μας, προσεγγίζουμε τον άνθρωπο σε σωματικό, συναισθηματικό, διανοητικό, πνευματικό και κοινωνικό επίπεδο.

O στόχος μας είναι η διαχείριση των συναισθημάτων και ιδίως του στρες, η μεγιστοποίηση της δημιουργικότητας και της αποδοτικότητας και η απελευθέρωση του αρνητικού φορτίου του παρελθόντος.

Κάποιες φορές συμβαίνει αυθόρμητα και με φυσικό τρόπο, αυτό όμως είναι σπάνιο φαινόμενο. Η συνήθεια και η οκνηρία αποτρέπουν κάθε κίνηση προς αλλαγή. Έτσι, αρχικά χρειάζεται να ποθήσουμε με σφοδρότητα την αλλαγή. Κατόπιν, να ενεργοποιήσουμε κάποιον μοχλό παρακίνησης.

Σημαντικό είναι να ξεκινήσουμε με το σώμα, το πιστεύω ακράδαντα αυτό. Χρειάζεται να συμμαχήσουμε με το σώμα μας, μέσα από την κίνηση, τη διατροφή και την ανάπαυση. Εξίσου αναγκαία είναι η πειθαρχία, την οποία μαθαίνουμε μέσω της άσκησης και μετά την μεταφέρουμε και σε άλλους τομείς. Με άλλα λόγια, για να προοδεύσω σε κάθε τομέα, χρειάζεται να έχω επίγνωση, βούληση και να είμαι ικανός για δράση. Με απλά λόγια να ξέρω, να θέλω και να μπορώ.

Άλλωστε σύμφωνα με τον Πλάτωνα με τρεις τρόπους γνωρίζει η ψυχή τον κόσμο: με το σώμα, τα συναισθήματα και την διάνοια.

Ο ουσιαστικός λόγος που κάποιος νιώθει την ανάγκη να βελτιωθεί είναι ο αναποτελεσματικός τρόπος επικοινωνίας του σε κάποιο από τα τρία επίπεδα: με τον εαυτό του, τους συνανθρώπους ή το Θείον. Εάν αυτά που σκέφτομαι και νιώθω, είναι ευθυγραμμισμένα με τα λόγια και τις πράξεις μου, τότε το επίπεδο επικοινωνίας με εμένα και με τους ανθρώπους που αγαπώ ή συνεργάζομαι, είναι το βέλτιστο δυνατό και αισθάνομαι βαθιά ικανοποίηση.

Από την άλλη όταν βιώνω απόρριψη, απαξίωση ή υποτίμηση, τότε αισθάνομαι αποκομμένος από το όλον, κι εκεί βρίσκεται η ρίζα όλων των προβλημάτων. Κι αυτή η κατάσταση οφείλεται κυρίως στις εμπειρίες και τις αναμνήσεις, τα προγράμματα και τις αποφάσεις και τον βαθιά ριζωμένο φόβο.

Στην ουσία όλοι μας αναζητούμε την ένωση με το Όλον, αυτό που διδάσκει η θρησκεία μας, καθώς και όλες οι πνευματικές παραδόσεις. Είναι πρωταρχικής σημασίας να αναζητήσουμε αυτήν την ένωση μέσα μας και κατόπιν στις ανθρώπινες σχέσεις. Είναι μάταιο να προσπαθούμε να πετύχουμε βαθιά και ουσιαστική ανθρώπινη σχέση με άλλον άνθρωπο, όταν δεν την έχουμε πετύχει ακόμη με τον ίδιο μας τον εαυτό.

Το επόμενο σχέδιό μου είναι να προωθήσω τα προγράμματα και σε μικρότερες ηλικίες. Όσο μεγαλώνω τόσο μεγαλώνει μέσα μου η ανάγκη να μοιραστώ αυτά που γνωρίζω στις επόμενες γενιές και γι’ αυτό θα ήθελα να δώσω έμφαση αρχικά στο πρόγραμμα 5 +1 ατομικών συνεδριών και κατόπιν στα ομαδικά προγράμματα.

Αξίζει να σημειώσω ότι η πρώτη μου σημαντική πρόκληση συνέβη στις αρχές του 2004. Τότε ξεκίνησε η συνεργασία μου με αθλητές, από διάφορα αγωνίσματα, οι οποίοι προετοιμαζόντουσαν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ύστερα από αυτήν την επιτυχημένη δοκιμασία, προσάρμοσα αυτό το πρόγραμμα και σε παιδιά κι εφήβους.

Εκτός από τους αθλητές, αυτά τα προγράμματα απευθύνονται σε κάθε παιδί που θέλει να ενισχύσει τη διανοητική, την κοινωνική και τη συναισθηματική του νοημοσύνη. Μάλιστα, εκτός από την ενίσχυση συγκεκριμένων διαδικασιών, όπως είναι η άθληση και το διάβασμα, παρατηρούμε βελτίωση στο χαρακτήρα καθώς και σε βασικούς πυλώνες τις ζωής, όπως είναι η διαχείριση των συναισθημάτων και του χρόνου, η αυτοπειθαρχία και φυσικά η αυτοεκτίμηση.

Κι όταν κάποιος νοιώθει καλά με τον εαυτό του, τότε μπορεί να υπερβαίνει τις προκλήσεις της ζωής, από τις εξετάσεις και τα αγωνίσματα έως τις κάθε λογής αντιξοότητες, καθημερινές και έκτακτες.

Το αποτέλεσμα εξαρτάται πάντοτε από πολλούς παράγοντες: από το ζητούμενο, την πειθαρχία, την ψυχική ωριμότητα, την πίστη του εκπαιδευομένου. Αν κάποιος χρειάζεται έναν αποτελεσματικό τρόπο διαχείρισης των συναισθημάτων και ιδίως του στρες, και επιθυμεί την προσωπική επαφή, τότε θα χρειαστούμε πέντε, συν μία μετά από έναν μήνα, συνεδρίες.

Αν κάποιος θέλει να εμβαθύνει στον συναισθηματικό ή τον διανοητικό του κόσμο, τότε θα χρειαστεί να συμμετάσχει σε κάποιο από τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Και στις δύο όμως περιπτώσεις, το τελικό αποτέλεσμα εξαρτάται από την ειλικρίνεια και τον ζήλο που θα επιδείξει ο κάθε εκπαιδευόμενος.

Πρώτον το γεγονός ότι αγάπησα και με αγάπησαν πολύ, οι γονείς και τα αδέλφια μου, η Ελένη και τα παιδιά μας, οι φίλοι και οι δάσκαλοί μου, και δεύτερον, η φύση με όλη την απλότητα και το μεγαλείο της. Τα οφείλω όλα σε αυτούς, τρέφω μεγάλη εκτίμηση προς όλους τους δασκάλους μου, και πίστεψέ με, ήταν πολλοί και τους θυμάμαι όλους έναν προς ένα.

Πραγματικά Νικόλα είναι σαν να έχεις ζήσει πέντε ζωές. Πότε πρόλαβες και τα έκανες όλα; Ποιο είναι το μυστικό της αστείρευτης ενέργειάς σου;

Τα μυστικά μου είναι φανερά και τα μοιράζομαι με κάθε ευκαιρία. Η προσωπική μου θεώρηση αντικατοπτρίζεται στην ζωή μου. Σέβομαι και φροντίζω το σώμα μου: το γυμνάζω, το αποτοξινώνω και το αναπαύω. Αποφεύγω τα επεξεργασμένα τρόφιμα και απέχω από την κρεοφαγία. Σέβομαι κι αξιοποιώ τον χρόνο γιατί είναι εξαιρετικά πολύτιμος για να τον σπαταλάω. Αγαπώ την πειθαρχία και αποφεύγω την αργοσχολία. Επιλέγω τους φίλους και τους δασκάλους μου με γνώμονα την αριστεία και την ανοιχτή καρδιά. Έχω επίγνωση ότι κάθε σκέψη, συναίσθημα, λόγος και πράξη μου, επηρεάζει όλους μας και πάνω απ’ όλους εμένα. Επιλέγω την πνευματική ανύψωση κι αποφεύγω την ενεργειακή αποστράγγιση. Επίσης, όντας συνειδητός πολίτης, πράττω ότι είναι δυνατόν για την κοινωνία και το περιβάλλον. Επί παραδείγματι, μετέχω στο κίνημα και είμαι μέλος στον ΜΚΟ “Ένα Όνειρο από την Ελλάδα”, με βασικό μας ρητό “Αναλαμβάνω τον Εαυτό μου με Αγάπη και Γνώση”. Παρομοίως, είμαι μέλος στην Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση “Μελίτακες”, με βασικό μας σύνθημα «Είμαι αυτό που τρώω κι αυτό που σκέπτομαι» και την παραγωγή αγνών και ποιοτικών προϊόντων. Με αυτή τη στάση ευεργετώ τον εαυτό μου και προσφέρω στην κοινωνία.

Νικόλα σε ευχαριστώ για το μοίρασμα και την εμπιστοσύνη.

Και εγώ!